کاربرد باکتری های حل کننده فسفات در تهیه ی کود زیستی

نقش عنصر فسفر به عنوان یکی از پر مصرف ترین عناصر غذایی بعد از نیتروژن در گیاهان که کمبود آن رشد گیاه را به شدت محدود می سازد غیر قابل انکار است. روش متداول در کشور برای تأمین نیاز فسفری گیاهان زراعی مصرف کودهای شیمیایی فسفره می باشد. این در حالی است که مقدار زیادی از فسفر موجود در کودهای شیمیایی بعد از ورود به خاک نامحلول شده بطوری که در خاک های آهکی به ترکیبات نامحلول کلسیم و منیزیم و درخاک های اسیدی به فسفات آهن و آلومینیوم تبدیل شده و از دسترس گیاهان خارج می شود. با انباشته شدن فسفر نامحلول در خاک علاوه بر آلودگی های زیست محیطی و تخریب ساختمان خاک علائم کمبود در گیاهان نیز دیده می شود. کودهای زیستی فسفره ازموثرترین یاری کنندگان گیاه برای تأمین این کمبود می باشند، که بر مبنای گزینش انواعی از ریز موجودات مفید خاک تهیه شده و بالاترین کارایی و بازدهی را از نظر تولید عوامل محرک رشد و فراهم سازی عناصر غذایی به شکل قابل جذب دارا هستند. به منظور جداسازی و بررسی جمعیت باکتری-های حل کننده فسفات موجود در مناطق مختلف کشور، آزمایشی در بخش تحقیقات بیولوژی خاک موسسه تحقیقات خاک و آب کرج در قالب طرح کاملاً تصادفی فاکتوریل انجام شد و باکتری های حل کننده فسفات از نمونه های خاک دوازده استان آذربایجان غربی، فارس، بوشهر، مرکزی، ایلام، یزد، قم،گلستان، اصفهان، البرز، خراسان شمالی و زنجان که از مناطق زراعی تحت عنوان (agi) و باغی (ho) و از عمق 30-0 سانتیمتری برداشت شده بود جداسازی شدند. با توجه به اینکه فرایند تولید کود میکروبی فسفاتی نیاز به درجه حرارت بالایی دارد لذا استفاده از باکتری های مقاوم به حرارت یا استفاده از اسپور آن ها برای تهیه این کود زیستی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد و در حال حاضر این نوع باکتری ها در دسترس نیستند و آزمایشاتی در این زمینه صورت نگرفته است لذا در این تحقیق بیشتر به این موضوع پرداخته شد و در نهایت 17 جدایه که به دمای بالا مقاوم بوده و بیشترین قطر هاله را داشتند انتخاب و در ادامه با نسبت مشخص از آپاتیت، گوگرد و ماده آلی ترکیب و جهت بررسی میزان ماندگاری و قدرت انحلال فسفات باکتری ها از این ترکیبات گرانول تهیه شد و کشت های متوالی در زمان های معین در طی 6 ماه انجام شد. بیشترین و کمترین جمعیت باکتری های حل کننده فسفات به ترتیب مربوط به استان های فارس و بوشهر با لگاریتم جمعیت 21/5 و 37/4 بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر گرانول، باکتری و زمان بر جمعیت باکتری های حل کننده فسفات در سطح یک درصد معنی دار بود. بیشترین و کمترین جمعیت باکتری در همه گرانول ها به ترتیب در زمان های 1 روز و 6 ماه مشاهده شد و لگاریتم آن به ترتیب برابر 9 و 37/5 بود که در سطح یک درصد با هم تفاوت معنی دار داشتند؛ همچنین بیشترین جمعیت باکتری در گرانول های a و am که به ترتیب برابر 49/7 و 48/7 بود مشاهده شد و کمترین جمعیت باکتری در ams80 و برابر 12/6 بود.